Category Archives: Βλάχοι

Άλλη ράτσα δωρική είναι οι βλάχοι και οι βλάχες τους. Δωρειείς είμαστε και μεις μα διαφορετικοί. Ποιο όμορφοι, πιο περήφανοι σαν αετοί είναι οι βλάχοι. Μη ρωτάτε τι τους κάνει έτσι. Τά άγρια βουνά και ο όμορφος κάμπος. Ζουν σαν τα χελιδόνια σε δυο πατρίδες. Συνέχεια →

Εχοντας ελληνική συνείδηση, όταν δημιουργήθηκαν τα εθνικά κράτη, η σκέψη τους ήταν να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Ο Γιαννάκης τα κατάφερε. Επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη το 1939 όπου πέθανε το 1964. Ο Μίλτος «εγκλωβίστηκε» στην πρώην Γιουγκοσλαβία, διατηρώντας ωστόσο ισχυρές σχέσεις με την οικογένειά του στην Αβδέλλα. Τιμήθηκε για το έργο του από τον Τίτο. Πέθανε στο Μοναστήρι σε ηλικία 82 ετών χωρίς να πραγματοποιήσει το όνειρο της επιστροφής. Οι εθνογραφικές τους μαρτυρίες σε χιλιάδες φωτογραφίες και ταινίες, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου βρίσκεται στο Μοναστήρι, αποτελούν πολύτιμη κληρονομιά για τη σύγχρονη Ιστορία και τους λαούς των Βαλκανίων. Συνέχεια →

Στη μέση φορούν ένα χοντρό μάλλινο ύφασμα, διπλωμένο πολλές φορές, όπου επάνω δένουν τα μεγάλα και βαριά κουδούνια. Στο κεφάλι φορούν ειδική μάσκα, από προβιά ζώου, τη λεγόμενη «φουλίνα». Η μάσκα αυτή είναι άσπρη ή μαύρη και έχει τρία ανοίγματα, δύο στα μάτια και ένα στο στόμα. Στα χέρια κρατούν ένα ξύλινο κυρτό σπαθί που συμπληρώνει τη φορεσιά του κάθε «Μπαμπαλιούρη». Συνέχεια →

Οι νοικοκυρές προτιμούσαν ν’ αποτελείται από κορίτσια η πρώτη συντροφιά που θα πήγαινε στα σπίτια τους, γιατί πίστευαν πως τότε τα ζώα τους θα γεννούσαν θηλυκά και θα μεγάλωνε το κοπάδι. Οι νιόπαντρες νοικοκυρές περνούσαν απ’ Το κέντρο της κόλιντρας μια κόκκινη κλωστή μάλλινη.
Στο έθιμο αυτό της κόλιντρας χρωστάω και το παρατσούκλι, παρωνύμιο, «Τανανούσης» που μου κόλλησαν οι φίλοι μου. Μικρός όταν ήμουνα, τη λέξη «Κολούσαινα», γυναίκα του Κολούσιου (Νικόλα), την έλεγα «Τανανούσαινα». Μετρώντας απ’ την προηγούμενη μέρα στους φίλους μου πόσες κόλιντρες θα μαζεύαμε, έλεγα: «…μια απ’ την Τανανούσαινα.,.». Έτσι μου κόλλησαν το παρατσούκλι «Τανανούσης».
Συνέχεια →

Στην Αλβανία υπολογίζεται ότι ζουν σήμερα γύρω στους 250.000 Βλάχους. Αναλυτικά:
Στην επαρχία των Αγίων Σαράντα, περίπου 4.000. Στην επαρχία Αργυροκάστρου 8.000. Στο Τεπελένι 1.000. Στην Αυλώνα 16.000. Στο Φιέρι 22.000. Στη Λούσνια 16.000. Στην Καβάγια 10.000. Στο Δυρράχιο 7.000. Στα Τίρανα 22.000. Στο Ελβασάν 15.000. Στο Πόγραδετς 12.000.
Στην Κορυτσά 40.000. Στην Ερσέκα 5.000. Στην Πρεμετή 20.000. Στο Μπεράτι 30.000 και στην Κουτσόβα 25.000. Συνέχεια →

Είναι πασιφανές ότι ο πολιτισμός των Βλάχων είναι ο Ελληνικός πολιτισμός! Δεν υπάρχει κάποιο ξεχωριστό πολιτιστικό στοιχείο στους Βλάχους που να τους διαχωρίζει από τους υπόλοιπους Έλληνες. Δεν υπάρχουν υλικά και πνευματικά δημιουργήματα, σε οποιαδήποτε εποχή, δηλαδή δημιουργήματα στα Γράμματα, τις Τέχνες, τον τρόπο ζωής και τις παραδόσεις (ήθη και έθιμα), αλλά και στο σύστημα αξιών που να είναι διαφορετικά από εκείνα των υπόλοιπων Ελλήνων. Δεν υπάρχει αρχιτεκτονική βλάχικη, ούτε λογοτεχνία, ούτε 3 ποίηση, ούτε φιλοσοφία, ούτε τέχνη και βεβαίως δεν υπάρχει ξεχωριστή πολιτιστική κληρονομιά. Συνέχεια →

Σπεύδω να σημειώσω ότι η ταπεινότητά μου δεν διεκδικεί «δάφνες» με την ιδιότητα ενός ειδικού. Απλώς, έκρινα ότι ήταν ορθό και ωφέλιμο να δημοσιοποιηθεί ενισχυμένο όλο αυτό το πλούσιο υλικό που συγκέντρωνα επί πέντε δεκαετίες από την ενασχόλησή μου με το θέμα αυτό, από βιβλιοθήκες, από μελέτες δεκάδων βιβλίων και από το περιβάλλον της οικογενείας μου και του χωριού μου. Σημειώνεται ότι και οι φιλολογικές, πέρα από τις οικονομικές, σπουδές μου, συνέβαλαν κυρίως στην ενίσχυση της «όσφρησης» και της «εικόνας» που δημιουργούσε το άκουσμα από τους γονείς μου, τα αδέρφια μου, τους συγγενείς μου και τους συγχωριανούς μου κάθε ελληνοβλάχικης λέξης. Έχω αναφέρει ήδη την περίπτωση του «κηρύκου». Το καλοκαίρι του 2000, όταν διοργανώνονταν οι γνωστές πολιτιστικές εκδηλώσεις στο χωριό μου με κορυφαίο θέμα το Βλάχικο Γάμο της Παλαιομάνινας, το βλάχικο γαμήλιο φαγητό, τραπέζι και γλέντι, ο αδερφός μου Αριστοτέλης, που είχε φορέσει τη φουστανέλα του παππού μου, μού ζητούσε και γκλίτσα, λέγοντας: “Δεν έχω κηρύκου, δεν έχω κηρύκου, βρες μου ένα κηρύκου»! Αιφνιδιάστηκα! Διότι την ίδια στιγμή ήρθε στο μυαλό μου η εικόνα του «κηρυκείου» του Ερμή! ΄Ετσι, λέμε στην Παλαιομάνινα τη γκλίτσα, δηλαδή «κηρύκου». Αλλού λέγεται «καρλίγκου», αλλά το ίδιο είναι!
Συνέχεια →