Tag Archives: έθιμα

Αμίλητες οι Σμυρνιωτοπούλες πήγαιναν στου Μπελεντιέ τη βρύση, γέμιζαν το γκιουμάκι με το αμίλητο νερό και το πήγαιναν με το βασίλεμα του ήλιου απάνω στο δώμα για να το αγιάσει το αγιάζι, όπως πίστευαν. Ο αφανός στη Σμύρνη ήταν προεργασία και προετοιμασία πολυήμερη, αν όχι πολύμηνη. Συνέχεια →

Πάντως το τυπικό του συγκεκριμένου εθίμου όπως περιγράφεται στο βιβλίο του Φίλιππου Βρετάκου «Οι δώδεκα μήνες του έτους»(2*), προέβλεπε από την παραμονή ένα κορίτσι συνήθως να φέρει στην κοινότητα νερό πόσιμο (από την βρύση ή το πηγάδι της περιοχής) χωρίς καθόλου να μιλήσει όταν συναντηθεί με άλλους. Έτσι δεν ήταν λίγες οι φορές που παρέες νέων συνεννοούνταν να την στήσουν στο κορίτσι εκείνο που μετέφερε το νερό, για να το κάνουν να μιλήσει ή να αντιδράσει σε ότι του πουν και να το κάνουν να επιστρέψει στην βρύση ώστε να λάβει εκ νέου κανούργιο νερό.
Συνέχεια →

Στις Ελευθερές Καβάλας αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Πρόκειται για ένα έθιμο που χρονολογείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, την παλαιότερη εκκλησία της περιοχής, στα «Μαζίδια», όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου. Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού, παραδοσιακού οικισμού, στήνεται μεγάλο γλέντι. Το χορό αρχίζει ο ιερέας και ακολουθούν οι κάτοικοι του χωριού, που χορεύουν και τραγουδούν τρία συγκεκριμένα τραγούδια, που διασώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων. Συνέχεια →

Βεβαίως αυτό το συνήθειο της πασχαλινής απόδρασης είναι μεταπολεμικό, καθώς τα παλαιότερα χρόνια ουδείς επιθυμούσε να απομακρυνθεί από τον Πειραιά, καθώς και εδώ ζούσε έντονα τις εορτές, αφού κι εδώ επικρατούσαν οι πασχαλινές συνήθειες, κι εδώ η πόλη ζούσε στον κατανυκτικό ρυθμό της Μεγάλης Εβδομάδας, με τις συνήθειες και την ιεροτελεστία που κάθε ημέρα απαιτούσε. Στον προπολεμικό Πειραιά των μονοκατοικιών με τις αυλές και τα κεραμίδια, η Άνοιξη έκανε αισθητή την παρουσία της μέσα από τις γαληνεμένες θάλασσες, το παρατεταμένο φως της ημέρας, τις μυρουδιές των δένδρων και των λουλουδιών και αυτή την ατμόσφαιρα που ανεξήγητα μόνο την περίοδο του Πάσχα επικρατεί. Συνέχεια →

Τα παιδιά και οι νέοι της ενορίας της Αγίας Θεοδώρας, συγκεντρώνουν από νωρίς το πρωί, κορμούς δένδρων και αλλά ξύλα στο προαύλιο του ναού και τα τοποθετούν σε σχήμα κώνου. Κατά το παρελθόν, μάζευαν τα ξύλα τις προηγούμενες ημέρες από τις όχθες του Άραχθου ποταμού. Η μεγάλη φωτιά που καίει για πολλές ώρες, ανάβει αμέσως μετά την ακολουθία της Σταύρωσης. Πλήθος πιστών συγκεντρώνεται στο προαύλιο του Ιερού Ναού και συμμετέχει στην αναβίωση του εθίμου, το οποίο κάθε χρόνο διατηρεί και συνεχίζει ο Σύλλογος της Ενορίας Αγίας Θεοδώρας. Συνέχεια →

Οι “Ντούφες” είναι ένα γυναικείο έθιμο του Λιβαδίου που φαίνεται ότι πάει σε βάθος χρόνου. Στις λαογραφικές και ανθρωπολογικές μελέτες που μπορέσαμε να δούμε, αλλά και στη σχετική βιβλιογραφία, δεν εντοπίσαμε ούτε τη λέξη “Ντούφες” ούτε το γυναικείο έθιμο, έστω και κάποια παραλλαγή του. Κατά τη γνώμη μας παρουσιάζει λαογραφικό και κοινωνιολογικό ενδιαφέρον και λόγω της πρωτοτυπίας του. Η μόνη συγκεκριμένη αναφορά γίνεται στο δημοτικό τραγούδι “Ντούφα”, που καταγράφει στα 1886 ο G. Weigand, γερμανός εθνολόγος, βαλκανολόγος και γλωσσολόγος. Συνέχεια →

«Είναι σίγουρα μια σημαντική εκδοχή αυτή που παρουσιάζεται στον Μύλο της Γεύσης, στο υπαίθριο μουσείο νερού στην Έδεσσα», υπογραμμίζει η πρόεδρος του σωματείου αρτοποιών Θεσσαλονίκης Έλσα Κουκουμέρια και αναφέρει επιπρόσθετα πως η ιστορία του ψωμιού γενικά ξεκινάει πριν από 30.000 χρόνια, στην αρχή ως ένας χυλός δημητριακών που ανακατευόταν με νερό – αυτός ο τύπος ήταν άζυμο ψωμί δηλαδή χωρίς μαγιά ή προζύμι. Στη Νεολιθική εποχή, 10.000 χρόνια πριν, που έχουμε καλλιέργειες σιτάρι και κριθάρι μπαίνει το ψωμί στη ζωή των ανθρώπων. Μαρτυρίες εμφανίζουν αρχικά ψωμί με προζύμι στην Αίγυπτο, χωρίς να θέλουμε να αγνοήσουμε την περιγραφή του Ηροδότου, η οποία και στο μουσείο αναφέρεται ως “γεγονός”. Είναι δύσκολο όμως να διεκδικήσουμε την πατρότητα του προζυμιού, καθώς επίσης και την άποψη που θέλει το ψωμί να γίνεται αφράτο και νόστιμο μόνο με προζύμι» αναφέρει.
Συνέχεια →

Φυσικά υπάρχουν έθιμα και για άλλες μεγάλες γιορτές του τόπου μας όπως την ημέρα του Αγίου Πνεύματος. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας υπάρχουν ιδιαίτερης σημασίας έθιμα. Στα Μετέωρα για παράδειγμα οι νέοι κάνοντας αναρρίχηση αλλάζουν το μαντήλι που είχαν βάλει την ημέρα της γιορτής του Αγ. Γεωργίου στα βράχια, το οποίο συμβολίζει τον φερετζέ που έταξε μια γυναίκα προκειμένου να σωθεί ο Τούρκος τραυματισμένος άντρας της κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας. Στη Σίφνο αναβιώνει το μοναδικό έθιμο της επικοινωνίας του δικτύου των αρχαίων πύργων, ακροπόλεων του νησιού μέσω καπνού και κατόπτρων. Ένα καθόλα φαντασμαγορικό έθιμο. Συνέχεια →

Στην Όλυμπο της Καρπάθου καθιερώθηκε ένα έθιμο που συγκέντρωσε πολλές περιουσίες σε λίγους ανθρώπους που ονομάζεται «κανακαριά». Σύμφωνα με αυτό το έθιμο-νόμο τα πρωτότοκα παιδιά αποκτούν το σύνολο της περιουσίας των γονιών τους, χωρίς να αφήνουν τίποτα για τα υπόλοιπα παιδιά. Ο πρωτότοκος γιος έπαιρνε όλη τη περιουσία του πατέρα του, και η πρωτότοκη κόρη όλη τη περιουσία της μητέρας της. Αυτό το έθιμο καθιστούσε άτομα της ίδιας οικογένειας πλούσια και φτωχά και κατέστρεψε την κοινωνική δομή της κοινότητας μετατρέποντάς την σε καθαρά ταξική. Συνέχεια →

Η διάλεξή του έχει τίτλο: «Τυριά και τυροκόμοι: από τις μυτζήθρες του Πολύφημου στα κασκαβάλια της Αίνου». Από το tu-ro της Γραμμικής Β΄ και τη μυθολογική στάνη του Κύκλωπα Πολύφημου, το νόστιμο αυτό ταξίδι θα μας οδηγήσει στα είδη του τυριού και τους τρόπους τυροκομίας κατά την ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα, θα περάσει στην γαλακτοκομική παραγωγή του Βυζαντίου για να καταλήξει στην έκρηξη τύπων και γεύσεων των νεότερων χρόνων. Συνέχεια →