Tag Archives: Αποκριά

Η στιγμή θεωρείται από τον λαό κατάλληλη για την άσκηση τελετουργικής μαντείας, και μάλιστα για το κρίσιμο ζήτημα του γάμου, που σχετίζεται με την έννοια της γονιμότητας, αφού τις ίδιες μέρες τα μαγικά, παντοδύναμα και μαντικά πνεύματα των νεκρών προγόνων βρίσκονται στον «πάνω κόσμο» και πλησιάζουν τους ζωντανούς. Στην πίστη άλλωστε αυτή στηρίζεται και η τιμητική των νεκρών πρακτική των Ψυχοσάββατων, όπως τηρείται και τελείται από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι πράγματι εορτολογική περίσταση τελετουργικά φορτισμένη, γι’ αυτό και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα για την ατομική, οικογενειακή και συλλογική-κοινωνική ζωή του λαϊκού ανθρώπου. Συνέχεια →

Μία από τις τέσσερις μεγάλες γιορτές που γίνονταν για να τιμηθεί ο Διόνυσος. (Tα «Κατ’αγρούς Διονύσια» τον Δεκέμβριο ή Μικρά Διονύσια, τα «Λήναια» τον Ιανουάριο, τα «Ανθεστήρια» το Φεβρουάριο-Μάρτιο, και τα «Μεγάλα ή Εν Άστει Διονύσια» τον Μάρτιο). Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, είναι η παλαιότερη διονυσιακή γιορτή. Τα Ανθεστήρια γιορτάζονταν στις 11, 12, και 13 του αττικού μήνα Ανθεστηριώνα, που αντιστοιχεί με την αρχή της Άνοιξης (από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου ως το πρώτο του Μάρτη) . Η πρώτη από τις τρείς μέρες της γιορτής λέγονταν Πιθοιγία, η δεύτερη Χόες και η τρίτη Χύτροι. Συνέχεια →

Φυσικά υπάρχουν έθιμα και για άλλες μεγάλες γιορτές του τόπου μας όπως την ημέρα του Αγίου Πνεύματος. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας υπάρχουν ιδιαίτερης σημασίας έθιμα. Στα Μετέωρα για παράδειγμα οι νέοι κάνοντας αναρρίχηση αλλάζουν το μαντήλι που είχαν βάλει την ημέρα της γιορτής του Αγ. Γεωργίου στα βράχια, το οποίο συμβολίζει τον φερετζέ που έταξε μια γυναίκα προκειμένου να σωθεί ο Τούρκος τραυματισμένος άντρας της κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας. Στη Σίφνο αναβιώνει το μοναδικό έθιμο της επικοινωνίας του δικτύου των αρχαίων πύργων, ακροπόλεων του νησιού μέσω καπνού και κατόπτρων. Ένα καθόλα φαντασμαγορικό έθιμο. Συνέχεια →

Εργάζονται όλο το χρόνο για μία μέρα, επειδή «Καθαρά Δευτέρα, δίχως χαρταετό δε γίνεται». Κι όσο κι εάν ακούγεται περίεργο, στις μέρες που ζούμε, οι παραγγελίες πέφτουν … βροχή, καθώς ελάχιστα εργαστήρια έχουν απομείνει, αφού η συγκεκριμένη κατασκευή είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου χειροποίητη και απαιτεί πολύωρη εργασία, μαστοριά, προσωπική διάθεση και μεράκι.
Συνέχεια →

Την Κυριακή της Αποκριάς οι «μπουμπούνες» και οι «τζαμάλες» παίρνουν φωτιά. Στην Καστοριά στην πλατεία του Ντολτσό στήνεται η πιο ωραία «μπουμπούνα» με τα σαρακοστιανά εδέσματα και τα παραδοσιακά συγκροτήματα ενώ στα Ιωάννινα η δημοφιλέστερη είναι η «τζαμάλα»που στήνεται μέσα στο κάστρο, εκεί προσφέρεται άφθονο κρασί και ζεστή φασολάδα με τα τοπικά παραδοσιακά χορευτικά να χορεύουν γύρω από τη φωτιά. Πλήθος κόσμου μαζεύεται και στις δύο πόλεις και η γιορτή τελειώνει τις πρωινές ώρες άλλωστε ο καπνός από τις φωτιές σιγοκαίει μέχρι το πρωί της Καθαράς Δευτέρας. Συνέχεια →

Το έθιμο του Καλόγερου (ΚαλογεροΔευτέρα ή Καλογέρικα) αναβιώνει και φέτος στο Καλαμπάκι της Δράμας. Τη διοργάνωση έχει ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος της περιοχής και κάθε χρόνο πραγματοποιείται τη Δευτέρα της μικρής Αποκριάς, μία εβδομάδα πριν από την Καθαρά Δευτέρα. Συνέχεια →

Η περίοδος των Αποκριών, τις παλαιότερες εποχές, ήταν γεμάτη από γλέντια και κουδουνάτους, όπως έλεγαν οι χωριανοί τους μεταμφιεσμένους. Οι γυναίκες δε ντύνονταν μασκαράδες, αν και μετείχαν στα γλέντια. Συνήθως έπαιρναν κάποιο θέμα σχετικό με τη ζωή στο χωριό και έκαναν την ανάλογη μεταμφίεση. Το κρασί έρεε άφθονο και βοηθούσε τους χορευτές που χόρευαν τον αποκριάτικο χορό, τον περπατικό όπως τον έλεγαν. Ο κορυφαίος του χορού τραγουδούσε ένα δίστιχο και οι υπόλοιποι το επαναλάμβαναν. Ο χορός αυτός μοιάζει με τον αγέρανο της Πάρου. Μερικά δίστιχα που λέγονταν είναι τα παρακάτω: Συνέχεια →

Σαν περάσει ο «κρυαρίτης» Ιανουάριος, ακολουθεί ο Φεβρουάριος, ο τελευταίος χειμωνιάτικος μήνας, που μπορεί, σαν θυμώσει, μες στο χιόνι να μας χώσει, σηματοδοτεί όμως και το οριστικό τέλος του χειμώνα. Πήρε την ονομασία του από τη λατινική λέξη «februum», που σημαίνει «κάθαρση», και τη ρωμαϊκή γιορτή καθαρμού και εξαγνισμού Februa που τελούνταν στη Ρώμη αυτό το διάστημα. Παρετυμολογικά, οι Έλληνες τον λέμε και «Φλεβάρη», γιατί τότε «ανοίγουν οι φλέβες της γης» και γεμίζουν οι κοίτες των ποταμών και τα ρυάκια με κρυστάλλινα νερά από τις πολλές βροχές. Στις 2 του μήνα, της Υπαπαντής, γίνονται καιρικές προβλέψεις: «καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας» και «Παπαντή καλοβρεμένη, η κοφίνα γεμισμένη», έλεγαν και πίστευαν πως ό,τι καιρό κάνει της Υπαπαντής θα κάνει για τις επόμενες σαράντα ημέρες. Συνέχεια →