Tag Archives: λαϊκή παράδοση

«Τον παλιό καιρό που ο κόσμος ήταν «καθαρός», έβλεπαν πιο συχνά νεράιδες, μοίρες και τόσα άλλα ξωτικά. Υπάρχουν άπειρα ξωτικά με άπειρα ονόματα. Κάποια υπάρχουν μόνο σε κάποιους τόπους που τους έχουν στοιχειώσει γι’ αυτό λέγονται «στοιχειά» κι άλλα κινούνται στον αέρα και τα λένε «αερικά». Κάποια άλλα έρχονται μόνο στις μεγάλες γιορτές και ζουν στον Κάτω κόσμο, όπως οι καλικάντζαροι ενώ υπάρχουν και άλλα πολλά. Όλα αυτά λοιπόν είναι ξωτικά, δηλαδή από τον άλλο κόσμο, τον έξω κόσμο, «εξωτικά»». Συνέχεια →

Από το 1931, οπότε και μεταβαίνει στην Αθήνα προκειμένου να εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία, θα εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα και θα αρχίσει την πάλη του, σε μια πνευματική περιπέτεια ανάλογη με του Σολωμού, για να καθυποτάξει την ελληνική γλώσσα, μια γλώσσα “κατ’ εξοχήν πλατωνική”, καθώς όπως έλεγε “η πατρίδα του ποιητή είναι η γλώσσα […] οφείλει να επιστρέψει στην πατρίδα για ν’ αποδώσει στο έργο το ύφος που του αρμόζει, κείνη τη γραμμή που αποκαλύπτει «αλήθεια» τον πρόσκαιρο κόπο του ανθρώπου. Ήθος του ποιητή είναι η γλώσσα ˙ αυτή εμπεριέχει το έθνος (που για μας αντιπροσωπεύει ό,τι «η Πατρίδα κ’ η Πίστις» για το Σολωμό), και στο έθνος τόσο ο ποιητής όσο ο πολίτης πιστεύουνε”. Συνέχεια →

Με την εξάπλωση της τυπογραφίας, το Μυθιστόρημα του Αλέξανδρου έπαψε να είναι ένα πολύτιμο χειρόγραφο, φυλαγμένο στις βιβλιοθήκες και τα μοναστήρια. Τώρα πια, μπορούσε να τυπωθεί και να φτάσει στο τελευταίο χωριό, όπου κάποιος εγγράματος μπορούσε να το διαβάσει, ή να το απαγγείλει φωναχτά να το ακούσουν και οι άλλοι. Έτσι και έγινε: Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου και η έμμετρη παραλλαγή της (Ριμάδα του Μεγαλέξαντρου) δεν έπαψαν να εκδίδονται και να κυκλοφορούν σε χιλιάδες αντίτυπα, σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο. Από τον 16ο αιώνα, μέχρι τις αρχές του 20ού εντοπίζονται 60 εκδόσεις του έργου, που το καθιστούν το δημοφιλέστερο ανάγνωσμα του νεώτερου ελληνισμού, το «προσφιλές τῶν πάππων μας ἀνάγνωσμα», όπως το χαρακτήρισε ο Νικόλαος Πολίτης. Τυπωμένο σε μικρά, φτηνά φυλλάδια (απ’ όπου πήρε και το όνομά του), γύριζε με τους πλανώδιους βιβλιοπώλες και πραματευτάδες από χωριό σε χωριό και από πανηγύρι σε πανηγύρι. Συνέχεια →

Το έθιμο της κλαδαριάς διατηρείται και σήμερα και συμβολίζει τις φωτιές που άναψαν οι ποιμένες στη Βηθλεέμ για να αναγγείλουν τη γέννηση του Χριστού. Η διατήρηση και η τέλεση του εθίμου στηρίζεται στη λαϊκή αυτή δοξασία, κι έχει επιβιώσει από συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων που με φλόγα έστελναν το μήνυμα της κάθε ευχάριστης αγγελίας. Αυτό μας το δίνει και ο Αισχύλος στην τραγωδία του «Ο Αγαμέμνων». Συνέχεια →

Έχει να κάνει με την παιδεία των Ελλήνων Φαναριωτών της Αθήνας και της Πόλης, των Ελλήνων της Αθηναϊκής και Επτανησιακής Σχολής, της γενιάς του 1880, της πρόζας των αρχών του 19ου, της περιόδου του Παλαμά και της Νέας Αθηναϊκής Σχολής. Των Ελλήνων της περιόδου του τέλους του ίδιου αιώνα, όπως και εκείνων που έζησαν πριν και μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Των Ελλήνων της γενιάς του ’30, αλλά και της προπολεμικής και μεταπολεμικής εποχής… Συνέχεια →

Τι σχέση έχει ο Μέγας Αλέξανδρος με την γοργόνα, το αθάνατο νερό, τον Βυζαντινό αυτοκράτορα και την Ελληνική επανάσταση; Ποιες περιοχές διεκδικούν τα ανάκτορά του και τον σταύλο του Βουκεφάλα; Ποιο βουνό πέτρωσε και κράτησε την μορφή του; Τι ξόρκια λέγονται στο όνομα του Μακεδόνα βασιλιά;
Συνέχεια →

Για να γνωρίσουμε καλύτερα την Πετρούσα,πρέπει πρώτα να γνωρίσουμε και να εμβαθύνουμε στην λαϊκή της παράδοση, στους χορούς και στα τραγούδια της. Ξεκινώντας με την μουσική εδώ κυριαρχούν, όπως και σε όλη την Δράμα, ο νταχαρές και η δραμινή λύρα. Πολλές φορές μπορούμε να συναντήσουμε και ήχους από γκάιντα. Στα γλέντια συναντούμε πολλούς νταχαρέδες, ενώ οι λυράρηδες έχουν την κυρίαρχη θέση σε αυτά. Συνέχεια →

Στην Όλυμπο της Καρπάθου καθιερώθηκε ένα έθιμο που συγκέντρωσε πολλές περιουσίες σε λίγους ανθρώπους που ονομάζεται «κανακαριά». Σύμφωνα με αυτό το έθιμο-νόμο τα πρωτότοκα παιδιά αποκτούν το σύνολο της περιουσίας των γονιών τους, χωρίς να αφήνουν τίποτα για τα υπόλοιπα παιδιά. Ο πρωτότοκος γιος έπαιρνε όλη τη περιουσία του πατέρα του, και η πρωτότοκη κόρη όλη τη περιουσία της μητέρας της. Αυτό το έθιμο καθιστούσε άτομα της ίδιας οικογένειας πλούσια και φτωχά και κατέστρεψε την κοινωνική δομή της κοινότητας μετατρέποντάς την σε καθαρά ταξική. Συνέχεια →

Παλαιότερα, υπήρχαν και κάποιες ευλαβικές συνήθειες των προσκυνητών. Όταν επισκέπτονταν το προσκυνητάρι ήταν αμίλητοι. Επίσης, δεν πήγαιναν ξανά την ίδια μέρα. Μάλιστα, επειδή η Αγία Κόρη ήταν παρθένος, ποτέ δεν πήγαιναν κοντά στο προσκυνητάρι ταυτόχρονα άνδρας και γυναίκα, λόγω σεβασμού. Η Αγία Κόρη δεν αναγνωρίστηκε επίσημα από την Εκκλησία ως Αγία, διότι δεν υπήρχαν ακριβή στοιχεία για την ταυτότητά της. Έχει, όμως, αναγνωριστεί ως Αγία στη συνείδηση του λαού. Το ταπεινό προσκύνημα με τον καιρό μετατράπηκε εκτός από χώρο φυσικής ομορφιάς και αναψυχής και σε πνευματικό κέντρο της περιοχής. Συνέχεια →