Η αναβίωση των αρχαίων Ηραίων

«Των γυναικείων «Ολυμπιακών» αγώνων της αρχαιότητας προς τιμήν της Ήρας που το ναό της (το αρχαιότερο μνημειώδες κτίσμα στην άλτη) «ανέθηκαν» οι Σκιλλούντιοι».

Κατασκευή και στήσιμο του κατακόρυφου «Ομηρικού» αργαλειού σε φυσικό μέγεθος

– Με τις λεπτομέρειες του σκύφου του Chiusi
– Με την λειτουργικότητα των στημόνων του κρατήρα απ το Pristicci
– Με την διάταξη των αγνύθων της λυκήθου της Νέας Υόρκης

Ύφανση του πέπλου

Τέσσερα χρόνια υφαίναμε – κόρες στον αργαλειό μας
τους στήμονες που απ’ τα αντιά – τεντώνουν οι αγνύθες
μία τραβώντας πίσω μπρος – με τέχνη τον κανόνα
και μια περνώντας σταυρωτά – την κρόκη απ τους μίτους
για της ολύμπιας θεάς – να πλέξουμε το πέπλο…

Πομπή του πέπλου

Και να που τώρα έφθασε – πάλι η γιορτή της Ήρας
κι όλες πομπή ας κάνουμε – κι όλες μαζί ας πάμε
μα πρώτα ας ξεχωρίσουμε – από τις νιες δεκάξι
οι οχτώ να ναι της Ήλιδας – κι οι άλλες οχτώ της Πίσσας
με μουσική της φόρμιγας – της άρπας και της λύρας
το πέπλο αυτό το διάφανο – να πάμε στη θεά μας
και δυο χορούς να στήσουμε – δεξιά κι αριστερά μας
της Ιπποδάμειας το χορό – μαζί και της Φυσκόας…

Χορός της Ιπποδάμειας

Ω Ιπποδάμεια αγνή – του Οινομάου κόρη
πού ’ταν του Άρη πρωτογιός – και εγγονός της Ήρας
και χρόνια εβασίλευε – στην Ήλιδα, στην Πίσσα
μα όταν έφθασε χρησμός – πως ο δικός σου γάμος
θα ’ταν αιτία κι αφορμή – φριχτή στο θάνατό του
αγώνες διοργάνωσε – τις αρματοδρομίες
κι όποιον μνηστήρα ‘χε φανεί – για τα γλυκά σου κάλλη
τον προσκαλούσε με χαρά – σ’ αγώνα του θανάτου
κι είχε νικήσει δεκατρείς – και δεκατρείς ξεκάνει.
Σαν ήρθε όμως ο Πέλοπας – ο νιός απ’ τη Φρυγία
του μισητού του Τάνταλου – ο γιος που αναστήθη
με τη δική σου συμβουλή – και του Μυρτίλου δόλο
που ΄βαλε πείρους κέρινους- στου βασιλιά το άρμα
κατόρθωσε από νωρίς – του Οινομάου φόνο
και σ’ έκανε γυναίκα του – και συ για να τιμήσεις
στην Ήρα έκανες γιορτές – που είπανε Ηραία
κι αγώνες δρόμου κοριτσιών – πιο πριν και απ’ τους πρώτους…

Χορός της Φυσκόας

Φυσκόα απ την Ήλιδα – τον δήμο της Ορθίας
που κανες γιο του Διόνυσου – κι ονόμασες Ναρκαίο
που πρώτος έστησε βωμούς – για το θεό του πάθους
της μέθης και της έκστασης – του θύρσου, της μανίας
τον κισσοφόρο σάτυρο – με κάνθαρο στο χέρι
που χε τον τράγο σύμβολο – και τ αμπελιού το κλήμα
το Βάκχο του Διθύραμβου – που δυο φορές γεννήθη…

Καθαρμοί

Με κρέας χοίρου και νερό – απ’ την πηγή της Πιέρας
ελάτε κάντε καθαρμό – ραντίστε και ξορκίστε
να διώξτε πέρα το κακό – και να εξαγνιστείτε….

Σύναψη εκεχειρίας

Γυναίκες κάντε κύκλο δω – οχτώ κι οχτώ διαλέξτε
από τις γεροντότερες – με περισσή σοφία,
με κύρος και υπόληψη – ανάμεσα στις άλλες,
της Πίσσας και της Ήλιδας – τις διαφορές να λύστε.
Να δώσετε τα χέρια σας – εκεχειρία ας γίνει
όχι για μήνες πια, αλλά – για χρόνια για αιώνες
κι ας είν η πρώτη ειρήνη αυτή – που από γυναίκες κλείσθη…

Άφιξη στο ναό

Μα να που φθάσαμε λοιπόν – μπρος στο ναό της Ήρας
το χτίσμα το πανάρχαιο – το πιο παλιό στην Άλτη
που έχει ξύλινο θριγγό – και δωρικές κολόνες
και χτίσαν οι Σκιλλούντιοι – για δώρο στη θεά τους …

Θυσία

Ελάτε γύρω απ’ το βωμό – βάλτε σε κύκλο ξύλα
τελετουργίες της πυράς – κάψτε λιβάνι, μύρο
και φέρτε τη γελάδα μας – να κάνουμε θυσία…

Σπονδές

Τώρα σπονδή ας κάνουμε – κρασί να ρίξτε κάτω
αλεύρι, άνθη και νερό – λαδόγαλα και μέλι
και φέρετε τα τάματα – μια τούφα απ’τα μαλλιά σας,
φέρτε κλαδιά της λυγαριάς – στεφάνια από δάφνη
να κάνουμε τον όρκο μας – να φθάσει στα ουράνια…

Όρκος

Ω τρισυπόστατη θεά – χήρα, τελεία και παρθένε
βοώπι, πότνια Ήρα μας – κόρη του Κρόνου και της Ρέας
πανέμορφη αρχόντισσα – μητέρα του Ολύμπου
με διάδημα βασιλικό – και σκαλισμένο σκήπτρο,
με τον κεστό ιμάντα σου – θεά πριν κι απ’ το Δία
σε σένα ορκιζόμαστε – μ’ έναν αγώνα δρόμου
πιστά τις παραδόσεις μας – πως θα τηρούμε πάντα…

Αγώνες δρόμου

Ελάτε τώρα τρέξετε – στου δρόμου τον αγώνα
που πρώτη η Χλώρις νίκησε – η κόρη της Νιόβης
η μόνη που δεν χάθηκε – στης Άρτεμης το μένος.
Ας τρέξουν πρώτα οι πιο μικρές – οι έφηβες κατόπιν
και τέλος οι νεάνιδες – εδώ τις θέσεις πάρτε
κι αυτές που πρώτες θάρθουνε – σαν έπαθλο θα πάρουν
της αγριελιάς τον κότινο – τιμητικό στεφάνι
κι απ’ του βωμού τα σφάγια – ξεχωριστή μερίδα
κι αν θέλουν ας χαράξουνε – όνομα και μορφή τους
σε μάρμαρο αστραφτερό – ανάθημα να μείνει
μες των αιώνων το κρυφτό – όλοι να τις θυμούνται…

Μια προσπάθεια αναπαράστασης των πανάρχαιων Ηραίων και ανασύστασης του πολύπλευρου τελετουργικού τους (σε μορφή δρώμενου με ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο) με στόχο την ανάδειξη και την καθιέρωση της αναβίωσής τους.

Η αναβίωση των αρχαίων Ηραίων στην Σάμο

Για τέταρτη συνεχή χρονιά αναβίωσαν τα αρχαία Ηραία στο Πυθαγόρειο, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου, ένα αθλητικό δρώμενο, το οποίο πάει σε βάθος 2200 χρόνων, στη Σάμο. Οι Αθλητικοί γυναικείοι αγώνες λάμβαναν χώρα κάθε 4 χρόνια και ήταν αφιερωμένοι στην θεά Ήρα. Στο πλαίσιο της αναβίωσης, εκατοντάδες κοπέλες, ιέρειες, υποδέχονται τις αθλήτριες του νυχτερινού αγώνα δρόμου από τον αρχαίο ναό της Ήρας ως το λιμάνι Πυθαγορείου, όπου γίνεται η αφή της φλόγας με πλούσια ηχητικά, φωτιστικά και τεχνολογικά εφέ.

Λαμπαδηδρόμοι αθλητές και εθελοντές ντυμένοι με αρχαίες στολές παίρνουν μέρος στην εκδήλωση στο πλαίσιο της αναβίωσης των αρχαίων Ηραίων στο Πυθαγόρειο με την ονομασία «Μία νέα γιορτή για μία παλιά ανάμνηση» για το φεστιβάλ «ΗΡΑΙΑ» 2010 στον κεντρικό δρόμο και στο λιμάνι Πυθαγορείου στη Σάμο, Παρασκευή 20 Αυγούστου 2010.

Οι αθλήτριες μεταφέρουν το μήνυμα του ευ αγωνίζεσθαι και των πανανθρώπινων αξιών που εκπροσωπεί το αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Μετά την τελετή υποδοχής των αθλητριών ακολούθησε χοροθέατρο της Αλεξάνδρας Δανιήλ με φωτιστικά, οπτικά και τεχνολογικά εφέ.

Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ηραία Πυθαγόρεια, που πλέον έχει γίνει θεσμός για την Σάμο και συγκεντρώνει αρκετούς φίλους από πολλές γωνιές του εξωτερικού.

Μέλη του χοροθέατρου της Αλεξάνδρας Δανιήλ σε χορογραφία και σκηνοθεσία της ιδίας στην μουσικοχορευτική παράσταση με την ονομασία «ΠΝΟΗ» ενώ παίρνουν μέρος στα χορευτικά η Μυρτώ Γκουζέλου, η Κύρκη Κύρκου, η Έλλη Δημοπούλου και ο Παναγιώτης Τσετσώνης σε εκδήλωση με την ονομασία «Μία νέα γιορτή για μία παλιά ανάμνηση» για το φεστιβάλ «ΗΡΑΙΑ» 2010 στον κεντρικό δρόμο και στο λιμάνι Πυθαγορείου στη Σάμο, Παρασκευή 20 Αυγούστου .

Η θέση της εκκλησίας

Η «αναβίωση» των Ηραίων και η θέση της Εκκλησίας, του Σεβ. Μητροπολίτη Σάμου & Ικαρίας κ. Ευσέβιου
από το περιοδικό «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ»
της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, αριθμ. 158, Ιούνιος 2009

Εδώ και δύο χρόνια άρχισαν δειλά δειλά πολιτιστικές εκδηλώσεις με σκοπό την αναβίωση των αρχαίων «Ηραίων». Με αφορμή κάποιες φήμες καλοθελητών, ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ.κ. Εύσέβιος απέστειλε το ακόλουθο υπ’ αρ. πρωτ. 248/12.5.2009 έγγραφο προς την κ. Αγγελική Παντελόγλου, πρόεδρο του Πνευμ. Κέντρου Δήμου Πυθαγορείου:

Κυρία Παντελόγλου,

Κατά πληροφορίες μου, διαχέεται στην περιοχή του Πυθαγορείου, από καλοθελητάς θέλω να πιστεύω, ότι «ο Σεβασμιώτατος συμφωνεί με τις εκδηλώσεις των Ηραίων του καλοκαιριού»!

Επιθυμώ μετά την συνάντησίν μας εις το Γραφείον μου, την οποίαν θεωρώ επωφελή και ειλικρινή, και δια την αποκατάστασιν της αληθείας και προς ενημέρωσιν πάντων περί της θέσεως της Ιεράς Μητροπόλεως μας, να επισημάνω τα εξής:

Κατ’ αρχήν σας διαβεβαιώ, ότι όχι μόνον δεν είμαστε αντίθετοι εις τας διαφόρους πολιτιστικάς εκδηλώσεις, οι όποιες βοηθούν εις την τουριστικήν ανάπτυξιν του Νησιού μας, αλλά και τις προωθούμε παντοιοτρόπως συνεργαζόμενοι με την Νομαρχιακήν Αυτοδιοίκησιν, τους Δήμους και πολλούς τοπικούς Συλλόγους και άλλους φορείς.

Όμως ο από των αρχαιοτάτων χριστιανικών αιώνων εκχριστιανισμός της Σάμου υπό του αγίου ενδόξου Αποστόλου Ιωάννου του Θεολόγου και η δια μέσου των είκοσι και πλέον αιώνων χριστιανική ιστορία και εκκλησιαστική παράδοση του τόπου μας, όπως διανθίζεται με την παρουσία των πολλών ιερών Εκκλησιδίων και Ναών, των Ιερών Μονών και άλλων εκκλησιαστικών Μνημείων, ως και με το ιστορικό πέρασμα μεγάλων αγιασμένων μορφών, όπως οι Ασκητές του Κέρκη και οι Κολλυβάδες Πατέρες του 18ου αιώνα, επιβάλλουν να είμαστε πιο προσεκτικοί ως προς την πνευματική μας ζωή και την ψυχαγωγία μας.

Σεβόμεθα τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία της αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας μας. Δεν είμεθα όμως διατεθειμένοι να επιτρέπουμε στα ψυχοφθόρα κατάλοιπα του παρελθόντος τους να εισέρχονται στη ζωή μας και να διεκδικούν θέση στον πολύτιμο πνευματικό μας κόσμο, εκπορθώντας βίαια τους τρόπους της ψυχής, όπως τους εξευγένισε, τους ανύψωσε και τους χαρίτωσε η ορθόδοξη πίστη μας στον Κύριο Ιησού Χριστό και όπως επί δύο χιλιάδες χρόνια χαρακτηρίζουν τον υπερήφανο ακριτικό Λαό της Σάμου.

Λυπούμεθα διότι από το καλοκαίρι του 2007, δειλά δειλά άρχισαν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις «ΗΡΑΙΑ» και το καλοκαίρι του 2008 ανυποψίαστοι ευρέθημεν ενώπιον της προσπάθειας αναβιώσεως και ανασυστάσεως της ειδωλολατρικής αυτής εορτής και μάλιστα με δρώμενα «μια καινούργια γιορτή, πού ζωντανεύει μια παλιά ανάμνηση, βωμός της θεάς, μεταφορά του πέπλου, ιέρειες, δρομείς, δάδες, αφή της φλόγας, χοροί αρχαίων μύθων, συγκρότημα «δαιμονία νύμφη» κ.α.»

Η ανάδειξη και η καθιέρωση της αναβίωσης των «ΗΡΑΙΩΝ» μας ευρίσκει αντιθέτους, καθώς αποτελεί αναβίωση τελετής της ειδωλολατρικής θρησκείας και αντίκειται στην πίστη και τη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας.

Όλες αυτές οι τελετές με τις ιέρειες, με τις ψευδείς λιτανείες των ξόανων και των πέπλων τους, με τους βωμούς και τις θυσίες των ζώων, παραπέμπουν σε ειδωλολατρικό παγανισμό. Πάντα ταύτα απέρριψαν πρώτοι οι μεγάλοι αρχαίοι Έλληνες σοφοί και φιλόσοφοι, καθώς εκείνοι ομιλούν για Ένα θεό, μεταξύ των οποίων και ο δικός μας Πυθαγόρας. Οι πνευματικοί ταγοί της Αρχαίας Ελλάδος απέρριψαν την παγανιστική πολυθεΐα.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας με τη σειρά της απεκάθηρε την Αρχαία Ελλάδα από τον παγανισμό και την προσέλαβε στο σώμα της, το Σώμα του Χριστού.

Εφθάσαμε δυστυχώς στο σημείο να αφαιρούμε από τον αρχαίο Ελληνισμό, ό,τι πνευματικώτερο και υψηλότερο διαθέτει και να προβάλουμε την χονδροειδή παγανιστική ειδωλολατρία του, πού δεν υπήρξε και παντού ομοιογενής; Μήπως τέτοιου είδους εκδηλώσεις προκαλούν τελικώς σύγχυση; Μήπως ανασύρονται τεχνιέντως μορφώματα του νεοπαγανισμού εξυπηρετώντας δολίους και υποχθονίους σκοπούς; Τί να υποθέσει ο αναγνώστης του διαφημιστικού φυλλαδίου, πού διαβάζει ότι: «σήμερα έχουμε απόλυτη ανάγκη στην εποχή της πνευματικής ξηρασίας να στραφούμε και πάλι στις πηγές, πού αναβλύζουν τη γνώση και το κάλλος»;

Αντιλαμβανόμεθα την αγαθή πρόθεση σας και την επαινετέα διάθεση σας να εργασθείτε δια την τουριστικήν ανάπτυξιν του Πυθαγορείου και της Σάμου γενικώτερον, αλλά είμεθα βέβαιοι, ότι με τέτοιους τρόπους, πού προβάλλουν την ειδωλολατρία, δεν προάγεται η ανάπτυξη, ούτε ο πολιτισμός, καθώς απουσιάζει η ιστορική συνέχεια, η ιστορική πραγματικότητα, ο ρεαλισμός της ψυχαγωγίας και το ελπιδοφόρο μήνυμα της ζωής, τα όποια απαραιτήτως πρέπει να συνοδεύουν κάθε εκδήλωση ιστορίας και πολιτισμού!

Κυρία Παντελόγλου,

Σας παρακαλώ, και δια της παρούσης σας προσκαλώ, να παραμείνουμε πιστοί στον αληθινό Θεό μας και εδραίοι στην πίστη και τη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, προάγοντες την αληθινή πνευματικότητα και την ποιοτική αναβάθμιση του ακριτικού Σαμιακού Λαού, αποδεικνύοντες την αγάπη μας για την Σάμο.

Ας εργασθούμε για την ανάδειξη των πανηγυριών των χωριών μας, των εορτών του Αγίου Αποστόλου Παύλου στο Ηραίον και κυρίως για τους επετειακούς εορτασμούς της 6ης Αυγούστου, της τοπικής εθνικής μας εορτής, τιμώντες τους αγωνιστές του θαύματος της 6ης Αυγούστου 1824, οι όποιοι με ευγνωμοσύνη και ευχαριστία ανήγειραν τον περικαλλή ιερόν Ναόν της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Πυθαγορείου (1831-1833), προς δόξαν του Σωτήρος Χριστού με την συγκινητικήν αφιέρωσι «Χριστός Σάμον έσωσε τη 6η Αυγούστου 1824» κι αν θέλη ο θεός εφέτος θα έχουμε μαζί μας και την Α.Μ. τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμον, ο όποιος και θα λαμπρύνη τους εορτασμούς.

Ελπίζοντες εις την μεθ’ ημών αγαστήν συνεργασίαν ευχόμεθα πλουσίαν την ευλογίαν του Αναστάντος Κυρίου εις την ζωήν και το έργον σας, επ’ αγαθώ και ωφελεία του Σαμιακού Λαού.

Μετ’ ευχών
Ο Μητροπολίτης
+ Ο Σάμου και Ικαρίας ΕΥΣΕΒΙΟΣ
Το έγγραφο κοινοποιήθηκε και στους αξιότιμους κ.κ. Νομάρχην Σάμου, Δήμαρχον Πυθαγορείου και κ. Σωτήριον Μαργιωρήν.

Πηγές: Γυμνάσιο Κρεστένων, ΑΠΕ ΜΠΕ, zoiforos.gr

Διαβάστε επίσης

Ανακαλύφθηκε το παλάτι του Οδυσσέα στην Ιθάκη;

Τα μυστικά της Κέρου

Οι γυναίκες των Ελλήνων

Ποιοί φοβούνται την Πυραμίδα της Θήβας;

Η λεηλασία των ελληνικών αρχαιοτήτων από τους Ευρωπαίους!

Agora: Μια ταινία για την Υπατία την Αλεξανδρινή

Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΜΙΣΤΟΣ ΠΛΗΘΩΝ

Η ΥΠΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΥΡΑ!!

ΕΛΛΑΣ