Category Archives: Κρήτη

Ο ζευγάς παλιά είχε μαζί του στο χωράφι και τη «μουζουροποδιά» η οποία είχε επίσης χωρητικότητα όσο ένα μουζούρι, αλλά ήταν βαριά για να σηκώνει κάποιος 12 οκάδες καρπό και να σπέρνει, και έτσι στη πράξη ο αγρότης την εγκατέλειψε, και πλέον έδενε στη μέση του, και στο λαιμό του με βαστάγια μια μικρότερη ποδιά, τη λεγόμενη «σποροποδιά» ή «μπροστοποδιά», που χώραγε λιγότερο, δηλαδή χώραγε καρπό, όσο «μιας σποριάς χωράφι». δηλαδή 5 με 6 οκάδες. Όλες αυτές οι ποδιές ήταν ανδρικές ποδιές, υφασμένες και αυτές στον αργαλειό. Το στρέμμα ήταν περίπου δυο σποριές, και η μια σποριά έπαιρνε έξη οκάδες καρπό περίπου, όσο χώραγε δηλαδή και η σποροποδιά! Συνέχεια →

Να σημειώσουμε πως η συγκεκριμένη ομιλία του Νίκου Ψιλάκη βασίστηκε στη διερεύνηση αρχειακών πηγών, στην αποδελτίωση του Τύπου της εποχής, στην παλαιότερη καταγραφή μαρτυριών (1983–2005) και στη μελέτη των διασωθέντων υλικών καταλοίπων, κυρίως παλαιών μασκών, μικρό μέρος των οποίων παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Συνέχεια →

Η εκδοχή βέβαια αυτή βρίσκει απήχηση στη κεντρική Κρήτη, γιατί στα Χανιά, πιστεύεται, πως τα κρόσια, συμβολίζουν απλά τα δάκρυα από τους σκοτωμένους της οικογένειας!

Άλλοι πάλι πιστεύουν πως τα κρόσια είναι συνβολισμός από δάκρυα χαράς! Συνέχεια →

Και όταν το ρολόι χτυπούσε 12 νταν ο “πατριάρχης” του σπιτιού, επιβλητικά επιβλητικά σηκώνονταν πάνω κι αφού πρώτα έσπαγε ένα κατακόκκινο ρόδι μέσα στο σπίτι που, σημάδι ευγονίας και ευζωίας, στην συνέχεια γενναιόδωρα πετούσε ότι είχε σε ψιλά μέσα στις τσέπες του, φρόντιζε μάλιστα από νωρίς να είναι παραπάνω από αρκετά- κάτι που ήταν μόνο η αρχή για το τσούρμο των παιδιών που περίμεναν πως και τι για να ορμήσουν και να τα περιμαζέψουν από τις γωνιές του σπιτιού που είχαν διασκορπιστεί.
Συνέχεια →

Η Σπαθόβεργα ή Σπαθοράβδι είναι ένα άγνωστο ξύλινο πολεμικό όπλο της Κρήτης. Είναι ένα αντικείμενο με το οποίο δεν έχουν ασχοληθεί λαογράφοι και επιστήμονες καθώς δεν υπάρχει καμιά σχετική μελέτη για την προέλευση και την χρήση του στην Κρήτη. Συνέχεια →

Τότε εκείνη που κρατούσε ο νέος ξανάγινε πανέμορφη, όπως ήταν πριν και την πήρε μαζί του στο σπίτι του. Έζησαν μαζί ένα χρόνο κι απέκτησαν έναν γυιό, αλλά η νεραϊδα δεν μίλαγε ποτέ! Ο λυράρης ήταν δυστυχισμένος για τη βουβαμάρα της νεραϊδας και μεταχειρίστηκε πολλούς τρόπους για να την κάνει να μιλήσει, χωρίς να τα καταφέρει όμως. Ξαναπήγε λοιπόν στη γριά και τη ρώτησε τι πρέπει να κάνει. Εκείνη του είπε να ζεστάνει καλά το φούρνο, να πάρει το παιδί απ’ τα χέρια της γυναίκας του και να κάνει πως θα το πετάξει μέσα στο φούρνο και να της πει: “Δε μου μιλάς; Τότε κι εγώ ρίχνω το παιδί σου στο φούρνο”. Ακολούθησε πιστά τη συμβουλή της γριάς, μα τη στιγμή που έκανε ότι θα έριχνε το παιδί στη φωτιά, η νεραϊδα χύμηξε πάνω του φωνάζοντας μη σκύλε το παιδί μου. Του τ’ άρπαξε από τα χέρια κι εξαφανίσθηκε μαζί με το παιδί. Συνέχεια →

Πρόκειται για ένα όργανο υπό εξαφάνιση, λίγοι είναι πλέον οι υπάρχοντες παίκτες ασκομαντούρας, όπως λίγες είναι και οι αναφορές, οι ηχογραφήσεις και οι φωτογραφίες. Η παρακμή φαίνεται να ξεκίνησε μεταπολεμικά, όταν με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τον εξευρωπαϊσμό της μουσικής, αυτό το άκρως παραδοσιακό μουσικό όργανο άρχισε σιγά – σιγά να εκτοπίζεται. Συνέχεια →

Το κρητικό μαχαίρι ανά περιόδους αποτύπωνε και την οικονομική κατάσταση του ανθρώπου που το έφερε πάνω του. Έτσι, συναντάμε μαχαίρια με εξολοκλήρου ασημένια θηκάρια, τα οποία κατείχαν κυρίως πλούσιοι, τα παλαιότερα χρόνια οπλαρχηγοί και ονομαζόντουσαν ασημωτά. Οι πιο λαϊκοί ή οι πιο φτωχοί είχαν στην κατοχή τους, το μαυρομάνικο ή ασπρομάνικο μαχαίρι αυτό δηλαδή που είχε κοκκάλινη λαβή, άσπρη ή μαύρη, και για θήκη του είχε μία ξύλινη επενδεδυμένη με δέρμα ζώου, θήκη. Συνέχεια →

Με λίγα λόγια, μπορεί να υπάρχουν μονάχα ένας ή δυο, άντε τρείς σε κάθε νομό της Κρήτης, αλλά μετά, το κύριο λόγο θα τον έχουν τα μηχανήματα, και η σύγχρονη τεχνολογία! Ωστόσο οι παλιοί, είναι σήμερα και δάσκαλοι της εποχής, και οι συνεχιστές της τέχνης του παπουτσιού, που αυτοί μεταφέρουν μια τέχνη αιώνων, και ειδικά αυτήν της κρητικής μπότας! Συνέχεια →

Αναπόσπαστο κομμάτι της όλης μεταθανάτιας, ιεροτελεστίας-διαδικασίας, αποτελούν και τα μοιρολόγια, που είναι τραγούδια της Ελληνικής λαϊκής μουσικής παράδοσης, αναφέρονται και ως μοιρολόια, έχουν πένθιμο περιεχόμενο και τραγουδιούνται σε περίπτωση πένθους, κυρίως από γυναίκες συγγενείς ή συγχωριανές του νεκρού, καθώς επίσης από γυναίκες (μοιρολογίστρες ) που είναι εξειδικευμένες σ’ αυτό το είδος του τραγουδιού. Συνέχεια →