Παλιότερα, ο νέος που ετοιμαζόταν να παντρευτεί, έπρεπε πρώτα να χτίσει το σπίτι του. Το σπίτι που θα στέγαζε την οικογένεια που θα δημιουργούσε. Ήταν αδιανόητο να περιμένει να βρει σπίτι από τον πεθερό του, να πάει δηλαδή σιόγαμπρος.
Η πρώτη πράξη του δύσκολου έργου «κατασκευή σπιτιού», ήταν το ασβεστοκάμινο. Έπρεπε να εξασφαλιστεί η αναγκαία ποσότητα ασβέστη για το χτίσιμο, σοβάτισμα και άσπρισμα του σπιτιού. Δεν υπήρχε περίπτωση να τον αγοράσουν. Ήταν μεγάλο το έξοδο και μπορούσαν να το αποφύγουν με δική τους, πολύ κοπιαστική, εργασία.
Συνήθως συνεταιρίζονταν τρία άτομα. Σε λίγες περιπτώσεις έγιναν καμίνια με δυο άτομα ή με τέσσερα και πέντε. Εξαιρετικά αναφέρονται και δυο-τρεις περιπτώσεις που έφτιασαν καμίνια ολομόναχοι. Μόνο στο κάψιμο τους βοήθησαν οι δικοί τους.
Καμίνια βέβαια δεν έκαναν μόνο όσοι σχεδίαζαν να χτίσουν δικό τους σπίτι. Κάποιοι έφτιαχναν και για οικονομικούς λόγους, για να πουλήσουν δηλαδή τον ασβέστη.
Πρώτα επέλεγαν την τοποθεσία. Έπρεπε να έχει πολύ κλαδί και κατάλληλη ασβεστόπετρα, για να μη χρειάζεται μεταφορά τους σε απόσταση.
Τα κλαδιά έπρεπε να είναι γερά για να βγάζουν δυνατή φωτιά. Όχι αστιβίδες που καίγονται με στιγμιαία φλόγα, αλλά ασπαλάθους κυρίως, κατσοπρίνια (θαμνώδη πουρνάρια), αγκαράθους και άλλα.
Αφού επέλεγαν τη θέση του καμινιού, άρχιζαν το κόψιμο των κλαδιών με τη μαναροσκαλίδα. Η δουλειά αυτή συνήθως άρχιζε Φλεβάρη ή Μάρτη, πριν ανοίξουν τα κλαδιά.
Τα κλαδιά τα έφτιαχναν μεγάλα όρθια κυλινδρικά δεμάτια (δεματές) έτσι ώστε να μπορούν να σηκωθούν στον ώμο για να μεταφερθούν, καρφώνοντας στο κέντρο τους ένα μακρύ και γερό ξύλο, (τσίτα). Έβαζαν πάνω σε κάθε δεματέ δυο-τρεις μεγάλες πέτρες για να μη τις σκορπίσει ο αέρας, αλλά και για να καθίσουν τα κλαδιά και να σηκώνονται αργότερα εύκολα για τη μεταφορά τους. Τέτοιες δεματέςέπρεπε να ετοιμάσουν από 300 ως 500 και περισσότερες, ανάλογα με το μέγεθος του καμινιού.
Ύστερα έσκαβαν το λάκκο του καμινιού, το βορθί, κυλινδρικό με διάμετρο από 8 ως 12 ποδάρια (1 ποδ. = το μήκος ενός παπουτσιού μέσου άνδρα, 30 εκ.) και βάθος 2 μέτρα περίπου. Έχτιζαν εσωτερικά, να ακουμπούν στην περίμετρο του λάκκου, τις ασβεστόπετρες. Λίγο πιο πάνω από την επιφάνεια του εδάφους οι πέτρες γύριζαν προς το κέντρο και σχημάτιζαν θόλο (κλείδωμα του καμινιού), ενώ προς το νοτιά άφηναν το πορί, (είσοδο) από όπου θα έμπαιναν τα κλαδιά. Συνέχιζαν να φορτώνουν ασβεστόπετρες πάνω στο θόλο, όσο ανέβαιναν ψηλότερα τόσο μικρότερες και στο πάνω μέρος όλο χαλίκια. Στο όρθιο τμήμα του καμινιού που ήταν πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, χτιζόταν εξωτερικά διπλός τοίχος με χώμα στη μέση για να μη φεύγει πλάγια η θερμότητα. Έτσι το καμίνι έμοιαζε με ένα τεράστιο φούρνο. Το στήσιμο της ασβεστόπετρας στο καμίνι και προπάντων το γύρισμα σε θόλο, το κλείδωμα, απαιτούσε ιδιαίτερες ικανότητες και πείρα. Δυο-τρεις τέτοιοι μαστόροι υπήρξαν.
Όταν όλα ήταν έτοιμα, άναβαν το καμίνι κι άρχιζε η πιο κουραστική δουλειά του καψίματος. Ο καιρός είχε στρώσει, Απρίλης συνήθως ή και αρχές του Μάη.
Επί τρία εικοσιτετράωρα περίπου έπρεπε να ρίχνουν συνεχώς ξύλα στις αδηφάγες φλόγες του καμινιού. Τώρα χρειαζόταν βοήθεια. Δεν έφταναν τα χέρια των 2, 3, ή 4 συνεταίρων. Προσέρχονταν εθελοντικά για συνδρομή συγγενείς και φίλοι.
Ένας, εσύμπαινε συνεχώς, έριχνε δηλαδή τα ξύλα μέσα στο καμίνι. Με ένα δρεπάνι ξεντέριζε τη δεματέ, ξεμπέρδευε δηλαδή το ένα από το άλλο τα ξύλα, και με το χαχάλι, διχαλωτό μακρύ ξύλο ή σίδερο, τα έπιανε και τα έσπρωχνε στις φλόγες. Ζόρικη δουλειά. Πιάνονταν τα χέρια, φλογιζόταν το κορμί. Οι άλλοι κουβαλούσαν συνεχώς δεματές κοντά στο καμίνι για να τις έχει δίπλα του αυτός που συμπαίνει. Το απόγευμα έπρεπε να συγκεντρωθούν πάρα πολλές δεματές πλάι στο καμίνι, για να μην αναγκάζονται να κάνουν αυτή τη δουλειά όλη νύχτα, να κατασκοτώνονται με το σκοτάδι στις κακοτράχαλες χαλέπες.
Οι γυναίκες κουβαλούσαν φαγητά, κρασιά, νερό, σύμπαιναν.
Κι όταν οι δεματές τέλειωναν το καμίνι είχε κιόλας ψηθεί. Ήταν κανονισμένα. Το άφηναν καμιά δεκαριά μέρες να κρυώσει, και άρχιζε το κουβάλημα του ασβέστη σε τσουβάλια με τους γαϊδάρους στο χωριό. Στον ασβεστόλακκο για σβήσιμο αν προοριζόταν για το σπίτι του αρραβωνιασμένου, ή στην αποθήκη για πούλημα.
Αν το καμίνι είχε επιτυχία, ανάλογα και πόσα ποδάρια ήταν, μπορούσε να βγάλει και 10.000 οκάδες (12.800 κιλά )ασβέστη. Μερικές φορές όμως δεν πετύχαινε 100%. Δεν ψηνόταν καλά όλη η πέτρα κι όταν σβήνανε τον ασβέστη στον ασβεστόλακκο ήταν γεμάτος παράκουκα (κομμάτια άψητη πέτρα). [Πηγή]
Διαβάστε επίσης
Τα τραγούδια του παραδοσιακού Ηπειρώτικου γάμου περί το 1800…
Η ιστορία του μεταξιού παρουσιάζεται στο Μουσείο Μετάξης Σουφλίου
Όλυμπος Καρπάθου: Έθιμα και Παραδόσεις
Ασπασία Μπικάκη: Η βελόνα είναι το πινέλο μου, τα νήματα τα χρώματά μου!
ΕΛΛΑΣ
ΕΛΛΑΣ 