Άλλοτε θα έμοιαζε με μυστικό δείπνο. Τώρα οι εγκλωβισμένοι μαθητές τρώνε γεύμα κάθε μεσημέρι. Το λεγόμενο συσσίτιο. Το ότι δεν είναι δείπνο δεν σχετίζεται μόνο με την ώρα. Είναι που λείπει και ο Ιούδας από το τραπέζι. Εμείς όλοι που βολευτήκαμε. Μια οικογένεια μαθητές και δάσκαλοι. Κοινό γεύμα, κοινός αγώνας επιβίωσης. Η Καρπασία τραβά το δρόμο της κι εμείς αδιαφορούμε.
Ο ήλιος στέλνει τις ακτίνες του στη θάλασσα των χελώνων, από την οποία αντικαθρεφτίζεται το φως. Η παραλία είναι έρημη και διαταράσσεται μόνο από το κύμα που σβήνει στην άμμο την ξανθή. Μαζί της, σβήνονται οι εντάσεις και οι συζητήσεις στις ελεύθερες περιοχές. Οι εμβολιασμοί, οι χούλιγκαν και οι κοκορομαχίες φτάνουν στην Καρπασία σαν απόηχος. Ρωτάς τους εγκλωβισμένους τι λένε για όλα αυτά και σε κοιτάζουν ωσάν να σου λένε «ο διάολος δουλειά να κάνει δεν είχε» ή «από εκεί δεν έχουν δουλειά να κάνουν». Ατενίζουμε για λίγο ακόμη την παραλία και αναχωρούμε.
Ριζοκάρπασο και μονή Αποστόλου Ανδρέα. Τόσες φορές επισκεφθήκαμε τον Απόστολο Ανδρέα, αλλά αργήσαμε να συνειδητοποιήσαμε ότι στην Καρπασία υπάρχουν δεκάδες μοναστήρια. Κάθε σπίτι και μοναστήρι. Και σε κάθε μοναστήρι ένας-δυο άνθρωποι. Κάθε φορά που πας λείπει και κάποιος. Μόνοι στα σπίτια τους χειμώνα καλοκαίρι. Τις Τετάρτες στο μοναδικό ελληνοκυπριακό καφενείο για παραλαβή των τροφίμων και έπειτα πάλι σπίτι. Κι αν οι άνδρες επισκέπτονται για λίγο το καφενείο, για τις γυναίκες δεν υπάρχει άλλη διέξοδος. Σπίτι και πάλι σπίτι. Όλες τις ώρες της ημέρας, όλους τους μήνες του χρόνου, όλα τα χρόνια κάθε δεκαετίας. Και οι γείτονες κουβαλητοί. Τα πρώτα χρόνια σκότωναν, έδερναν, έκλεβαν, απειλούσαν, εκβίαζαν, άρπαζαν τη σοδειά. «Έπειτα κύλησε ο καιρός κι η ιστορία» και ήρθαν πιο υποφερτές μέρες.
Έκλεψαν ό,τι ήτανε να κλέψουν, σκότωσαν όσους είχαν χρήματα κρυμμένα στα σεντούκια και στα στρώματα, ξεθύμαναν μικροί και μεγάλοι και σήμερα τα Τουρκάκια μιλούν και παίζουν με τα παιδιά των εγκλωβισμένων. Τα παιδιά που συνήθως θυμόμαστε στις τελικές γιορτές της κάθε σχολικής χρονιάς. Δεν βαριέσαι, δεν αποτελεί είδηση η τελική γιορτή ενός δημοτικού σχολείου ή ενός γυμνασίου. Δεν ήταν γιορτή όταν περάσαμε για να δούμε τους μαθητές του δημοτικού σχολείου Ριζοκαρπάσου. Για άλλη μια φορά συγκινηθήκαμε.
Ήταν το συσσίτιο του μεσημεριού στο σχολείο που μας θύμισε τα παιδικά μας πρωινά; Ήταν το γεγονός ότι οι Τούρκοι δεν εγκρίνουν το διορισμό λογοθεραπευτή ο οποίος είναι απολύτως απαραίτητος στο σχολείο; Ήταν η ρωγμή που δεν φρόντισαν εδώ και μήνες να κλείσουν στον τοίχο του σχολείου οι τεχνικές υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας; Γονείς μαθητών ζητούν από το υπουργείο να συνεχίσει τις προσπάθειες για να αποδεχτούν οι Τούρκοι το διορισμό λογοθεραπευτή. Είναι απάνθρωπο. Έξι από τα δεκαπέντε παιδιά του δημοτικού χρειάζονται τη βοήθεια λογοθεραπευτή αφού αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην εκφορά του προφορικού λόγου ενώ παρουσιάζουν προβλήματα και στα γραπτά. Παράλληλα, όπως μας ελέχθη, ένα-δυο παιδιά φαίνεται ότι χρειάζονται και ψυχολογική στήριξη. Είναι μήπως υπερβολικοί οι γονείς;
Αν παρουσιαζόταν αυτό το πρόβλημα σε ένα σχολείο των ελευθέρων περιοχών θα διαρρηγνύαμε τα ιμάτιά μας. Όμως εκεί πρόκειται για παιδιά εγκλωβισμένων. Δεν βαριέσαι. Μήπως αδικούμε τους αρμόδιους λειτουργούς του υπουργείου; Πόσες παραστάσεις έκαναν στα Ηνωμένα Έθνη; Σε ποια σώματα ήγειραν το ζήτημα; Η ζωή στο σχολείο συνεχίζεται. Στην πρώτη και στη δευτέρα τάξη φοιτούν εννέα μαθητές, στην τρίτη και τετάρτη έξι και στην πέμπτη και έκτη τέσσερις μαθητές. Στη 1μ.μ. ήταν η ώρα του συσσιτίου. Οι μαθητές του δημοτικού συγκεντρώθηκαν στην τραπεζαρία, όπου μοιράστηκε το φαγητό. Κριθαράκι και γιαούρτι. Κάθε μέρα κι ένα φαγητό. Τα παιδιά τρώνε το φαγητό τους και ύστερα βγαίνουν από την αίθουσα. Συσσίτιο λοιπόν. Το γεύμα των παιδιών των εγκλωβισμένων. Πριν μερικές δεκαετίες λειτουργούσε συσσίτιο και σε άλλα δημοτικά σχολεία. Σε μια γωνιά ένας σάκος με πατάτες – μάλλον μαύρου χρώματος. Στο σάκο γράφει ότι είναι ολλανδικές. Και γιατί παρακαλώ; Παράγουμε τόσες πατάτες και εισάγουμε από την Ολλανδία για τους εγκλωβισμένους; Όπως πληροφορούμαστε, φρέσκες πατάτες δεν φτάνουν ποτέ στους εγκλωβισμένους. Κάποιοι από αυτούς εκφράζουν παράπονα και για την ποιότητα άλλων τροφίμων, ενώ άλλοι δηλώνουν ικανοποιημένοι.
Οι νεότεροι θεωρούν ότι θα ήταν καλύτερα να αυξανόταν η χορηγία προς τους εγκλωβισμένους ώστε να μπορούν να προμηθεύονται ό,τι επιθυμούν από τον μπακάλη, ενώ οι μεγαλύτεροι θεωρούν ότι ο μπακάλης ίσως τους κλέβει, οπόταν είναι καλύτερα να συνεχιστεί η μεταφορά τροφίμων μέσω του Ερυθρού Σταυρού. Η κ. Στέλλα έχει κι ένα λόγο παραπάνω να υποστηρίζει τη μεταφορά τροφίμων. «Αν μας τα κόψουν και αυτά θα μας ξεχάσουν εντελώς», λεει και γελά. Άλλοι υπενθυμίζουν πως προηγήθηκαν και εποχές που δεν υπήρχε δυνατότητα αποστολής χρημάτων, οπόταν η μεταφορά τροφίμων μέσω του Ερυθρού Σταυρού ήταν σωτήρια. Λήγει η κονσέρβα. Η κονσέρβα από βοδινό κιμά περιλαμβάνεται στα τρόφιμα που χορηγούνται στους εγκλωβισμένους.
Η κ. Στέλλα λέει ότι το περιεχόμενο της κονσέρβας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κεφτέδες. Όταν τη ρωτάμε αν είναι ληγμένη, διαβεβαιώνει ότι μόλις πριν μερικές μέρες την έφερε ο Ερυθρός Σταυρός. Όταν την κοιτάζουμε καλύτερα, ο φωτογράφος μάς υποδεικνύει ότι φέρει ημερομηνία παρασκευής 11/1/2006 και ημερομηνία λήξης 11/1/2010. Δηλαδή παρασκευάστηκε σχεδόν πριν από τέσσερα χρόνια και λήγει ύστερα από ενάμιση μήνα. Γιατί λοιπόν τις δίνουν τώρα στους εγκλωβισμένους; Τις βρήκαν στις εκπτώσεις; Τις είχαν στις αποθήκες; Ή μήπως ζητάμε πολλά; Και για να μη σπεύσει κανείς να πει ότι «την ξέχασε η γριά στο ντουλάπι», αναφέρουμε εκ των προτέρων ότι δεν είδαμε κονσέρβες με την ίδια ημερομηνία μόνο σε ένα σπίτι. Φυσικά δεν είναι ληγμένη αλλά εμείς θα την αγοράζαμε από την υπεραγορά αν έληγε σε 1-2 μήνες και τέσσερα χρόνια μετά την παρασκευή της;
Όταν οι Τούρκοι απορρίπτουν τουρκολόγο
Οι μαθητές της δευτέρας και τρίτης του Λυκείου Ριζοκαρπάσου δεν μπορούν πλέον να διδαχθούν Τούρκικα, αφού οι Τούρκοι δεν επέτρεψαν τον διορισμό τουρκολόγου στο σχολείο τους. Οι μαθητές, δεν χρειάζονται την τουρκική μόνο για να συνεννοούνται με τους Τούρκους συνομήλικούς τους, αλλά και ως μάθημα επιλογής δεύτερης γλώσσας. Τα Τούρκικα ήταν το πλεονέκτημα των εγκλωβισμένων μαθητών έναντι των υπολοίπων οι οποίοι επιλέγουν, κατά βάση τα αγγλικά και τα γαλλικά στο πανεπιστήμιο. «Δεν υπάρχει λογική», ανέφερε στον «Φ» εγκλωβισμένος όταν τον ρωτήσαμε γιατί οι Τούρκοι ουσιαστικά δεν επιτρέπουν να διδάσκεται η γλώσσα τους. Βεβαίως, στο σχολείο δεν υπάρχει ούτε και φυσικός ούτε και καθηγήτρια οικοκυρικών, αλλά δεν βαριέσαι. Τι χρειάζονται στην Ε.Ε. τα τουρκικά, η φυσική και τα οικοκυρικά; Στο γυμνάσιο και στο λύκειο Ριζοκαρπάσου υπάρχουν 16 μαθητές και 19 καθηγητές. Υπάρχει μόνο μία τελειόφοιτη μαθήτρια. Κάποιοι μαθητές χρειάζονται ενίσχυση στα μαθηματικά και χθες όταν επισκεφθήκαμε το γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου τελείωνε το κανονικό πρόγραμμα και άρχιζαν τα ιδιαίτερα μαθήματα των μαθηματικών. [ Φιλελεύθερος 23/11/2009]
ΕΛΛΑΣ 