Το κόκκινο κτήριο της Μεγάλης του Γένους Σχολής δεσπόζει στον πέμπτο λόφο της Κωνσταντινούπολης και κόβει την ανάσα με τον όγκο και την ομορφιά του.
Η Μεγάλη του Γένους Σχολή δημιουργήθηκε το 1454, ένα χρόνο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, από τον Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο. Πριν την Άλωση, επί δυναστείας Παλαιολόγων, υπήρχε ανάλογη σχολή, η οποία προήγαγε σημαντικά τα ελληνικά γράμματα. Είναι πιθανόν οι ρίζες της να φτάνουν στα πρώτα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος ίδρυσε την «Οικουμενική Πατριαρχική Σχολή».
Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος της έδωσε μεγάλη ώθηση μερικούς αιώνες αργότερα και ο αυτοκράτορας Σέργιος την εφοδίασε με νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Επί αυτοκράτορος Λέοντος Ισαύρου ανεστάλη η λειτουργία της, αλλά επαναλειτούργησε επί Λέοντος Αρμενίου και μεγαλούργησε επί εποχής δυναστείας των Κομνηνών. Πιθανότατα η Μεγάλη του Γένους Σχολή αποτελεί το αρχαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ευρώπης. Στα θρανία της κάθισαν πολλοί ηγέτες της ελληνικής ομογένειας, δραγουμάνοι της Υψηλής Πύλης, ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας, Πατριάρχες του Οικουμενικού Θρόνου, καθώς και πολιτικοί του νέου ελληνικού κράτους.
Η Σχολή έφτασε σε μεγάλη ακμή στα τέλη του 16ου αιώνα, επί Πατριάρχου Ιερεμία Β’, όταν ήταν σχολάρχης ο σπουδαίος δάσκαλος Γεώργιος Αιτωλός και αργότερα ο αριστοτελικός ιατροφιλόσοφος Λεονάρδος Μηνδόνιος. Εκείνη την εποχή δίδαξαν στη Σχολή οι θρυλικοί αδελφοί Ιωάννης και Θεόδωρος Ζυγομαλάς. Στους μετέπειτα αιώνες δίδαξαν κι άλλοι εξαιρετικοί δάσκαλοι, όπως οι Συμεών Καβάσιλας, Θεόφιλος Κορυδαλλέας, Ιωάννης Καρυόφυλλος, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Διαμαντής Ρύσιος και Ευγένιος Βούλγαρης.
Στον 17ο και τον 18ο αιώνα, η σχολή λειτουργούσε με δύο τμήματα, των Γραμματικών και των Φιλοσοφικών. Ανάμεσα στα έτη 1904-1919 λειτούργησε και το Παιδαγωγικό τμήμα, οι απόφοιτοι του οποίου εφοδιάζονταν με πτυχίο που τους έδινε το δικαίωμα να προσλαμβάνονται ως δάσκαλοι στις επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ανάμεσα στα έτη 1907-1924, λειτούργησε εντός της σχολής και ανεξάρτητη απογευματινή τετρατάξια Μουσική Σχολή, της οποίας οι απόφοιτοι προσλαμβάνονταν ως ιεροψάλτες σε διάφορους ναούς του Οικουμενικού Θρόνου.
Το «κόκκινο» κτήριο
Η Μεγάλη του Γένους Σχολή άλλαξε αρκετές φορές θέση, αλλά τις περισσότερες στεγαζόταν «αντικρύ της μεγάλης πόρτας», δηλαδή κοντά στο Φανάρι. Η οριστική λύση του στεγαστικού προβλήματος της δόθηκε το 1881, επί Πατριάρχου Ιωακείμ Γ’, όταν χάρη σε γενναίες προσφορές ομογενών χτίστηκε λίγο πάνω από το Πατριαρχείο το εκπληκτικό «κόκκινο» κτήριο, που υπάρχει μέχρι σήμερα. Το μεγαλοπρεπές αυτό οικοδόμημα σχεδιάστηκε σε σχήμα αετού από τον αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Δημάδη και χτίστηκε στην κορυφή του πέμπτου λόφου της Κωνταντινούπολης, στη συνοικία του Μουχλίου, κοντά στον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στην ίδια θέση υπήρχαν παλαιότερα τα ερείπια ενός οικήματος που ανήκε στον πρίγκιπα Δημήτριο Καντεμήρ, ιστορικό και απόφοιτο της Σχολής. Τα εγκαίνια του «κόκκινου σχολείου», που αποτελεί ένα από τα καμάρια της Ρωμιοσύνης στην Πόλη, έγιναν στις 12 Σεπτεμβρίου 1882. Από τότε μέχρι σήμερα, το αρχιτεκτονικό και εκπαιδευτικό αυτό αριστούργημα των 3.020 τ.μ. συντηρείται με χορηγίες ευεργετών.
Ελληνικά και τούρκικα
Σήμερα η Μεγάλη του Γένους Σχολή λειτουργεί ως αυτόνομο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που υπάγεται οργανικά στην ομογένεια, αλλά ελέγχεται από το τουρκικό Υπουργείο Παιδείας. Παράλληλα βρίσκεται υπό την πνευματική εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε χαρακτηρίζεται και ως Πατριαρχική. Το σχολείο έγινε μεικτό από το 1987, όταν ανεστάλη η λειτουργία του Ιωακειμείου Παρθεναγωγείου, που στεγαζόταν σε κοντινό κτήριο. Στη Σχολή διδάσκουν 14 Έλληνες και 7 Τούρκοι καθηγητές, ενώ μαθήματα γίνονται και στις δύο γλώσσες. Οι απόφοιτοί της έχουν το δικαίωμα της εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα τόσο της Τουρκίας όσο και της Ελλάδας.
Η σχολή διοικείται από τη σχολική εφορία και από τον διευθυντή. Μέχρι το 1922, πρόεδροι της εφορίας ήταν αρχιερείς του Οικουμενικού Θρόνου και μέλη της πρόκριτοι ή επιφανή μέλη του μεικτού κληρικολαϊκού περί τον Πατριάρχη συμβουλίου. Σήμερα η σχολική εφορία εκλέγεται από την ομογένεια με κλειστή ψηφοφορία. [Απόσπασμα από άρθρο του Γιώργου Zαφειρόπουλου στο Έθνος]
Διαβάστε επίσης
Βανδαλισμοί στο Ελληνικό νεκροταφείο της Ίμβρου
Συνελήφθη διευθυντής ελληνικής εφημερίδας, γιατί “υποκινούσε την βία” μέσω δημοσιεύματος
Ο ΠΑΟΚ έγινε … ΠΑΟ για να ικανοποιηθεί ο εθνικιστικός φανατισμός των Τούρκων
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 1955: Φόνοι, ληστείες, εμπρησμοί, βιασμοί, βασανιστήρια
ΕΛΛΑΣ
ΕΛΛΑΣ 